Sprawy zmiany imion i nazwisk reguluje Ustawa z dnia 15 listopada 1956 roku, o zmianie imion i nazwisk (dalej ustzin). Zgodnie art. 4 ust. 1 ustzin zmiany imienia lub nazwiska można dokonać wyłącznie z ważnych powodów, w szczególności gdy dotyczą zmiany:
1) imienia lub nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka;
2) na imię lub nazwisko używane;
3) na imię lub nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione;
4) na imię lub nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada.
Możliwa jest także zmiana nazwiska na nazwisko, którego używa, lub powraca do nazwiska, które zostało zmienione. Przepisy ustzin określają też zakazy związane ze zmianą imienia lub nazwiska. Dotyczy to przypadku ubiegania się o zmianę na nazwisko historyczne, wsławione w dziedzinie kultury, nauki, działalności politycznej, społecznej albo wojskowej, chyba że osoba ubiegająca się o zmianę nazwiska posiada członków rodziny o tym nazwisku. Ja stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 14 grudnia 2011 r. sygn. akt IV SA/Wa 1591/11, kwestia możliwości zmiany nazwiska, jego formy winna być rozpoznawana indywidualnie przy uwzględnieniu przesłanek określonych w art. 4 ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (Dz. U. Nr 220, poz. 1414 ze zm.).
Wniosek o zmianę imienia oraz nazwiska wnosi się do kierownika urzędu stanu cywilnego, właściwego ze względu na miejsce pobytu stałego wnioskodawcy. Wniosek wydawany jest w formie decyzji administracyjnej, na która przysługuje środek odwoławczy (w razie gdyby decyzja nie była po myśli wnioskodawcy) do odpowiedniego organu wyższego stopnia. Wniosek o zmianę nazwiska podlega opłacie skarbowej w kwocie 37 zł. Do wniosku należy dołączyć odpis skrócony aktu urodzenia, a także inne dokumenty uzasadniające zmianę.
W przypadku wydania decyzji o zmianie imienia lub nazwiska kierownik urzędu stanu cywilnego niezwłocznie informuje:
1) kierownika urzędu stanu cywilnego właściwego ze względu na miejsce sporządzenia aktu urodzenia i małżeństwa wnioskodawcy, a także miejsce sporządzenia aktów urodzenia jego małoletnich dzieci, jeżeli zmiana nazwiska rozciąga się na dzieci, przekazując decyzję o zmianie imienia lub nazwiska;
2) organ gminy prowadzący ewidencję ludności właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego wnioskodawcy i jego małoletnich dzieci, jeżeli zmiana nazwiska rozciąga się na dzieci; w przypadku braku miejsca pobytu stałego tych osób – organ gminy prowadzący ewidencję ludności właściwy ze względu na ich ostatnie miejsce pobytu stałego lub organ gminy prowadzący ewidencję ludności właściwy ze względu na miejsce pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące, jeżeli wnioskodawca lub jego małoletnie dzieci są zameldowani wyłącznie na ten pobyt, przekazując zawiadomienie o zmianie imienia lub nazwiska;
3) ministra właściwego do spraw wewnętrznych, który prowadzi ewidencję ludności w formie zbioru danych osobowych Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL), jeżeli wnioskodawca lub jego małoletnie dzieci na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nigdy nie posiadali miejsca pobytu stałego oraz nie posiadają miejsca pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące, przekazując zawiadomienie o zmianie imienia lub nazwiska;
4) organ, który wydał dowód osobisty wnioskodawcy i jego małoletnim dzieciom, jeżeli zmiana nazwiska rozciąga się na te dzieci, przekazując zawiadomienie o zmianie imienia lub nazwiska.
Jeżeli chodzi o zawiadomienie innych organów lub podmiotów to po zmianie imienia lub nazwiska musi Pan już informować samodzielnie. Podstawą dokonania zmian będzie wydana decyzja, której odpis będzie Pan mógł okazać, a po wyrobieniu nowego dokumentu tożsamości zawierającego nowe dane osobowe, także tym dokumentem. Należy także zaznaczyć, że nie ma żadnego wpływu postepowanie o przyznanie świadczenia rentowego.
