Jestem po rozwodzie z prawomocnym wyrokiem. Obecnie z wniosku byłego męża toczy się postępowanie o podział majątku, którego główną i sporną część stanowi działka budowlana. Były mąż rozpoczął na niej budowę pomimo, że i on i ja jesteśmy współwłaścicielami, a ja nie wyrażam na to zgody. Mąż podpisał także umowy na dostawę wody i prądu bez powiadamiania dostawców o zmianie sytuacji prawnej. Sąd podczas pierwszej rozprawy oświadczył, że to co dzieje sie na działce obecnie sądu nie interesuje. Uważam, że budowa domu może mieć wpływ na możliwość podziału działki. Chcę ten proces zatrzymać ale nie wiem jak mam to zrobić?
Sąd w postępowaniu o podział majątku nie zajmuje się sprawami związanymi z zarządzaniem nieruchomości przez współwłaścicieli. W myśl art. 196 § 1 k.c. (kodeks cywilny), współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Do czasu powstania rozdzielności majątkowej (np. w wyniku orzeczenia rozwodu) byli Państwo współwłaścicielami łącznymi, a po orzeczeniu rozwodu co do zasady stali się Państwo współwłaścicielami w częściach ułamkowych.
Zgodnie z art. 199 k.c. do rozporządzania rzeczą wspólną oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. W braku takiej zgody współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli.
Budowa obiektu budowlanego na nieruchomości objętej współwłasnością w częściach ułamkowych wykracza poza zakres zwykłego zarządu i należy do kategorii rozporządzania rzeczą wspólną. W takim przypadku potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli, a brak takiej zgody jest równoznaczny z brakiem prawa do dysponowania nieruchomością, które stanowi warunek udzielenia pozwolenia na budowę. Powyższe stwierdzenie znajduje także uzasadnienie w wyroku Sądu najwyższego z dnia 11 października 1990 roku (sygn. akt III ARN 15/90), zgodnie z którym, inwestor – współwłaściciel nieruchomości może uzyskać prawo do dysponowania nią w granicach przekraczających zakres zwykłego zarządu rzeczą wspólną o ile uzyska zgodę wszystkich właścicieli lub rozstrzygnięcie sądu wymagane w art. 199 k.c. Wzniesienie stałego obiektu budowlanego na nieruchomości stanowiącej współwłasność stanowi czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu i wymaga zgody wszystkich uprawnionych do decydowania w tej sprawie. Zgoda ta stanowi niezbędną przesłankę prawa do dysponowania nieruchomością w rozumieniu przepisów prawa budowlanego.
Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia w Gdańsku, z dnia 8 marca 2000 roku (sygn. akt II SA/Gd 170/98), właściwy organ może wstrzymać wykonywanie robót budowlanych na podstawie art. 50 ust. 1 Prawa budowlanego nawet wtedy, gdy są one prowadzone na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę i w sposób nieodbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę bądź w przepisach. Przesłanką wstrzymania wykonywania robót budowlanych na podstawie tego przepisu jest prowadzenie ich bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia lub w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska, lub na podstawie zgłoszenia z naruszeniem art. 30 ust. 1, lub w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę bądź w przepisach.
Reasumując jedyną szansą wstrzymania prac budowlanych jest skierowanie wniosku do organu administracyjnego, który wydał pozwolenie na budowę o wstrzymanie robót budowlanych wskazując na powyższe przesłanki określone w art. 50 ust. 1 Prawa budowlanego.
