Mam problem z ogrodzeniem swojej działki. W granicy idzie rura gazowa średniego ciśnienia stanowiące przyłącze do trzech domów. Sąsiad mnie podał do gazowni, że chcę grodzić swoją działkę, a Ci z gazowni mówią, że 70 cm od rury nie mogę, czyli co mam sąsiadowi zostawić 70cm? Gaz był budowany w latach 80. Budował go społeczny komitet budowy. Działka była wówczas własnością mojej babci, obecnie jest przepisana na mnie. Sprawdziłem księgi i nie ma mowy o służebności gruntu dla gazowni pod rurę. Co w takim przypadku zrobić? Gazownia straszy mnie nadzorem budowlanym.
Odrębną kwestią jest istnienie przyłącza gazu na gruncie będącym własnością prywatną, a odrębną budowa ogrodzenia w pobliżu przyłącza gazu, kwestie te regulują odrębne przepisy. Szczegółowo wymagania techniczne w zakresie instalacji gazowej określają przepisy Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 roku oraz przepisach odrębnych dotyczących prowadzenia sieci gazowej, a także Prawa budowlanego. Zgodnie z tymi przepisami szerokość stref kontrolowanych, których linia środkowa pokrywa się z osią gazociągu, powinna wynosić dla gazociągów niskiego i średniego ciśnienia – 1 m. W strefach kontrolowanych nie należy wznosić budynków, urządzać stałych składów i magazynów, sadzić drzew oraz nie powinna być podejmowana żadna działalność mogąca zagrozić trwałości gazociągu podczas jego eksploatacji. Dopuszcza się, za zgodą operatora sieci gazowej, urządzanie jedynie parkingów nad gazociągiem[1]. W obrębie strefy nie może Pan dokonywać zatem żadnych działań, które mogą zaszkodzić trwałości gazociągu. Przyłącze budowane jest według projektu technicznego (musi go wykonać projektant mający uprawnienia budowlane w zakresie instalacji gazowych) i zgodnie ze zgłoszeniem do właściwego organu. Po zakończeniu budowy pracownicy zakładu gazowniczego dokonują jej odbioru technicznego. Aby zatem zmienić przebieg przyłącza, tak aby nie leżało ono na Pańskim gruncie musiałby Pan złożyć odpowiedni wniosek o zmianę jego przebiegu zgodnie z przygotowanym projektem technicznym, zatwierdzonym przez odpowiednie organy. Koszty zmiany przebiegu instalacji gazowej co do zasady musiałby Pan ponieść, choć można wystąpić z pismem do właściciela gazociągu, aby dokonał zmiany jego przebiegu, w ten sposób aby nie przebiegał on na Pańskim gruncie.
Kwestia służebności przesyłu budzie w naszym kraju spore kontrowersje, uzależnione od tego, czy wypowiadają się w tym zakresie przedstawiciele przedsiębiorstwa przesyłowego, właściciele nieruchomości na gruncie których ułożone są instalacje przesyłowe, czy też właściciele sąsiednich gruntów, do których doprowadzane są media. Podobnie wygląda kwestia orzecznictwa sądów w zakresie zasiedzenia służebności przesyłowych, które jest często sprzeczne ze sobą i nie jednolite. Od dnia 03 sierpnia 2008 roku nowelizacja Kodeksu cywilnego wprowadziła przepisy dot. służebności przesyłu. Zgodnie z art. 3051 k.c. służebność przesyłu jest prawem rzeczowym, a polega ono na tym, że przedsiębiorca, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 (tzw. urządzenia przesyłowe), może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń. Służebność przesyłu może być zastosowana nie tylko do takich stanów faktycznych, w których urządzenia przesyłowe już istnieją, ale również do takich, w których przedsiębiorca urządzenia te zamierza wybudować w przyszłości, co pozwala zarówno na objęcie tymi przepisami tzw. zaszłości, jak i daje możliwość wykorzystania jej dla zabezpieczenia interesu prawnego przedsiębiorcy już w fazie planowania inwestycji.
Zasadniczo ani właściciel nieruchomości ani przedsiębiorstwo przesyłowe nie może sprzeciwić się zawarciu umowy o służebność przesyłu. Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem. Także przed nowelizacją kodeksu cywilnego, z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynikało, że zakład który jest właścicielem urządzeń przesyłowych, ma prawo do trwałego korzystania z gruntu. Zasadniczo oznacza to, że właściciele nieruchomości, nie mogą na drodze sądowej domagać się ani zdemontowania urządzeń ze swojej nieruchomości, ani wynagrodzenia za bezumowne z niej korzystanie. Nie ma zatem możliwości nakazania przeniesienia przyłącza na koszt zakładu przesyłowego, chyba że wykaże Pan, że obecna służebność przesyłowa (choćby i bezumowna), jest nadmiernym dla Pańskiej nieruchomości obciążeniem. Zgodnie bowiem z przepisem art. 288 k.c. służebność gruntowa powinna być wykonywana w taki sposób, żeby jak najmniej utrudniała korzystanie z nieruchomości obciążonej, a art. 291 k.c. daje podstawę prawną do zmiany służebności, jeżeli po jej ustanowieniu powstała ważna potrzeba gospodarcza. Można wówczas żądać zmiany treści lub sposobu wykonywania służebności, chyba że żądana zmiana przyniosłaby niewspółmierny uszczerbek nieruchomości władnącej.
W wyroku z dnia 9 marca 2007 roku, Sąd Najwyższy wskazał, jakie ewentualnie roszczenia mogą przysługiwać właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu gruntu, na którego nieruchomości urządzenia przesyłowe się znalazły, w tym możliwe jest także domaganie się odszkodowania za pogorszenie nieruchomości. Jednak jak stwierdził Sąd Najwyższy, domagać się odszkodowania można wyłącznie na drodze administracyjnoprawnej, tym samym właściciel nie może się zwrócić o odszkodowanie do sądu cywilnego (sygn. akt II CSK 425/07). Także w kolejnym wyroku, z 27 marca 2007 roku Sąd Najwyższy przyjął, że właściciel, na którego nieruchomości znajdują się urządzenia przesyłowe, nie może się domagać wynagrodzenia za korzystanie z jego gruntu. Roszczenie takie bowiem przysługuje mu tylko w razie pozbawienia go faktycznego władztwa nad rzeczą.
Ponadto zgodnie z art. 124 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, starosta wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej może ograniczyć, w drodze decyzji, sposób korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzanie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody. W związku z tym korzystanie z cudzych nieruchomości w celu przeprowadzania przez nie urządzeń przesyłowych może nastąpić na podstawie stosownej decyzji starosty. Wydanie takiej decyzji powinno być poprzedzone rokowaniami pomiędzy właścicielem nieruchomości a przedsiębiorstwem przesyłowym, skutkującym wyrażenie zgody. W przypadku braku takiej zgody, właścicielowi przysługuje prawo do żądania od starosty lub występującego z wnioskiem o zezwolenie, aby nabył od niego na rzecz Skarbu Państwa, w drodze umowy, własność albo użytkowanie wieczyste nieruchomości.
Reasumując, proponujemy wystąpić do zakładu przesyłowego o zmianę przebiegu przyłącza na koszt zakładu przesyłowego, wskazując na utrudnienia jakie obecnie powoduje dla Pańskiej nieruchomości obecne przyłącze. Może Pan jednocześnie wystąpić, z propozycją zawarcia umowy i ustanowienia służebności przesyłu za wynagrodzeniem, a jeżeli zakład przesyłowy nie wyrazi zgody na Pańskie warunki, zasadniczo jedyna możliwość to droga sądowa, ale tak jak powiedzieliśmy orzecznictwo sądów w tym zakresie nie jest jednolite.
