Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej (Dz. U. nr 112, poz. 654), zwana dalej ustawą, przewiduje różne formy prowadzenia przez lekarza lub lekarza dentystę działalności leczniczej w ramach praktyki zawodowej. Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy, działalność lecznicza lekarzy może być wykonywana w formie jednoosobowej działalności gospodarczej jako indywidualna praktyka lekarska, indywidualna praktyka lekarska wyłącznie w miejscu wezwania, indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska, indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska wyłącznie w miejscu wezwania, indywidualna praktyka lekarska wyłącznie w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego na podstawie umowy z tym podmiotem lub indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska wyłącznie w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego na podstawie umowy z tym podmiotem, albo w formie spółki cywilnej, spółki jawnej albo spółki partnerskiej jako grupowa praktyka lekarska.
Wykonywanie przez lekarza działalności leczniczej w ramach praktyki zawodowej wymaga jej zarejestrowania. Organem prowadzącym w tym przypadku rejestr praktyk jest okręgowa rada lekarska właściwa dla miejsca wykonywania praktyki. W myśl art. 208 ust. 2 ustawy, zarejestrowane przed dniem wejścia jej w życie, tj. przed 1 lipca 2011 roku, praktyki lekarskie mogą działać na dotychczasowych zasadach do dnia 31 grudnia 2012 roku. Po tym okresie należy dostosować formę prowadzonej działalności do wymogów ustawy.
Odrębną kwestią jest jednak rejestracja działalności leczniczej jako podmiot leczniczy. W tym wypadku podmiot, który zamierza wykonywać działalność leczniczą jako podmiot leczniczy, składa organowi prowadzącemu rejestr, wniosek o wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą. W przypadku podmiotów leczniczych organem prowadzącym rejestr jest wojewoda właściwy dla siedziby albo miejsca zamieszkania podmiotu leczniczego. Organowi temu podmiot wykonujący działalność leczniczą, obowiązany jest zgłaszać także wszelkie zmiany danych objętych rejestrem w terminie 14 dni od dnia ich powstania. Przy rejestracji podmiotu leczniczego należy uiścić opłatę za wpis do rejestru (lub zmianę wpisu w rejestrze) która za wpis do rejestru wynosi 10% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłaty nagród z zysku za ubiegły rok, ogłaszanego przez Prezesa GUS, obowiązującego w dniu złożenia wniosku o wpis do rejestru, zaokrąglonego w górę do pełnego złotego. Aktualnie opłata ta wynosi 360 zł (za zmianę wpisu opłata wynosi 50% wskazanej powyżej opłaty za wpis do rejestru – aktualnie opłata ta wynosi 180 zł).
W przypadku wykonywania działalności leczniczej jako podmiot leczniczy konieczne jest spełnienie określonych w ustawie warunków, a mianowicie:
- posiadać pomieszczenia lub urządzenia, odpowiadające określonym wymaganiom (szczegółowo wymagania te określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą z dnia 26 czerwca 2012 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 739);
- stosować wyroby odpowiadające wymaganiom ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz. U. Nr 107, poz. 679 oraz z 2011 r. Nr 102, poz. 586);
- zapewniać udzielanie świadczeń zdrowotnych wyłącznie przez osoby wykonujące zawód medyczny oraz spełniające wymagania zdrowotne określone w odrębnych przepisach;
- zawrzeć umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmujące szkody będące następstwem udzielania świadczeń zdrowotnych albo niezgodnego z prawem zaniechania udzielania świadczeń zdrowotnych oraz z tytułu zdarzeń medycznych określonych w przepisach o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta obejmujące zdarzenia medyczne w rozumieniu tej ustawy, które miały miejsce w okresie ochrony ubezpieczeniowej
Ponadto zgodnie z treścią art. 23 ustawy o działalności leczniczej każdy podmiot wykonujący działalność leczniczą musi posiadać tzw. regulamin organizacyjny praktyki zawodowej. Regulamin musi zawierać następujące dane:
- firma podmiotu ( tzn. nazwę pod jaką działa lekarz lub lekarze)
- cele i zadania podmiotu;
- rodzaj działalności leczniczej oraz zakres udzielanych świadczeń zdrowotnych;
- miejsce udzielania świadczeń zdrowotnych;
- wysokość opłaty za udostępnienie dokumentacji medycznej ustalonej w sposób określony w art. 28 ust. 4 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta;
- organizację procesu udzielania świadczeń zdrowotnych w przypadku pobierania opłat;
- wysokość opłat za udzielane świadczenia zdrowotne inne niż finansowane ze środków publicznych;
Organ prowadzący rejestr jest uprawniony do kontroli podmiotów wykonujących działalność leczniczą w zakresie zgodności wykonywanej działalności z przepisami określającymi warunki wykonywania działalności leczniczej.
W przypadku wykonywania działalności leczniczej przez lekarzy, którzy prowadzą praktykę w ramach praktyki zawodowej w formie praktyki w miejscu wezwania, to zgodnie z treścią przepisu art. 20 ustawy, miejscem wezwania nie może być przedsiębiorstwo podmiotu leczniczego. Przepis ten wymusza także na wykonujących praktykę lekarzach zmiany w formie prowadzenia przez nich praktyki na praktykę w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego. Konieczne jest także zawarcie odpowiednich umów cywilnoprawnych z tymi lekarzami, które regulować będą prowadzenie przez lekarza działalności leczniczej w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego na podstawie umowy z tym podmiotem.
