Zgodnie z treścią art. 216 k.p.c. (kodeksu postępowania cywilnego), sąd może w celu dokładniejszego wyjaśnienia stanu sprawy zarządzić stawienie się stron lub jednej z nich osobiście albo przez pełnomocnika. Ponadto w myśl art. 299 k.p.c. jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów może dopuścić dowód z przesłuchania stron. Dowód z przesłuchania stron jest dowodem posiłkowym, dopuszczalnym tylko wtedy, gdy nie można istotnych dla sprawy okoliczności wyjaśnić innymi dowodami, a w szczególności dowodami z dokumentów i zeznaniami świadków.
Wezwanie strony w celu przeprowadzenia dowodu w postaci jej przesłuchania nie ma rygoru obowiązkowego stawiennictwa, jak ma to miejsce w przypadku przesłuchania świadka lub biegłego. W tym przypadku stawiennictwo jest osobiste, co oznacza, że strona nie może być zastąpiona w tym przypadku przez działającego w jej imieniu pełnomocnika. W takim przypadku w razie niestawiennictwa strony na przesłuchanie sąd może nie zastosować sankcji w postaci grzywny. Sama rozprawa ulega odroczeniu, jeżeli sąd stwierdzi nieprawidłowość w doręczeniu wezwania albo jeżeli nieobecność strony jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć. Sąd może jednak skazać na grzywnę stronę, jeżeli powołała się w złej wierze na nieprawdziwe okoliczności, które skutkowały odroczeniem rozprawy.
Ponadto jak wynika z treści art. 237 k.p.c. niestawiennictwo stron na termin nie wstrzymuje przeprowadzenia dowodu, chyba że obecność stron lub jednej z nich okaże się konieczna.
Reasumując, brak stawiennictwa strony w postępowaniu cywilnym co do zasady nie wywołuje żadnych skutków procesowych i sąd winien przeprowadzić rozprawę także pod nieobecność strony. Sąd w takim wypadku może dokonać rozstrzygnięcia sprawy na podstawie dokonanej oceny dotychczasowych dowodów, w tym, może uznać określone okoliczności za przyznane przez stronę, która nie wypowiedziała się. Tylko w szczególnych okolicznościach rozprawa winna być odroczona (możliwe jest także zawieszenie postępowania, ale to uzależnione jest od okoliczności związanych z niestawiennictwem). Jeżeli zatem strona nie stawi się na wezwanie sądu w celu jej przesłuchania, sąd może pominąć jej przesłuchanie i wydać orzeczenie bez przeprowadzania takiego dowodu. W przypadku osoby osadzonej w zakładzie, która jest pozwanym w postępowaniu sądowym, osoba ta winna ustanowić dla siebie pełnomocnika, który będzie ją zastępował podczas takiego postępowania. Zgodnie z art. 87 § 1 k.p.c. pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny (a w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy), a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.
