Posiadam świadectwo pracy, w którym jest napisane, że za czas zatrudnienia i urlopu za granicą były odprowadzane składki do ZUS zgodnie z obowiązującymi przepisami. Termin kontraktu jest od 1993 do 1994 roku w pełnym wymiarze czasu pracy. Korzystałem z urlopu wypoczynkowego przez miesiąc w trakcie trwania kontraktu. Nie został zaliczony do ogólnego stażu pracy okres przebywania na urlopie wypoczynkowym. ZUS twierdzi, że jest brak podstaw aby wymienione okresy zaliczyć do stażu emerytalnego jako okresy składkowe.
Odpowiedź:
Okresy składkowe i nieskładkowe określone są w przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych (tj. Dz. U. nr 39 poz. 353 z późń. zm.) dalej zwana ustawą o emeryturach. W przypadku pracowników skierowanych do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem szczegółowe zasady określone zostały w przepisach Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem (Dz. U. 1974 nr 51 poz. 330 z późń. zm.) wydanego na podstawie art. 298 kodeksu pracy (obecnie uchylonego), które weszło w życie z dniem 01 stycznia 1975 r. a uchylone zostało z dniem 02.06.1998 roku – dalej zwane Rozporządzeniem.
Zgodnie z treścią § 3 ust. 4 Rozporządzenia, okres zatrudnienia za granicą (dokładnie rzecz biorąc urlop bezpłatny udzielony w macierzystym zakładzie pracy), a także przypadający bezpośrednio po nim okres zwolnień od pracy podlega wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, jeżeli pracownik podejmie zatrudnienie w macierzystym zakładzie pracy w terminie 14 dni od zakończenia pracy za granicą lub bezzwłocznie po ustaniu przyczyn niemożności podjęcia pracy, takich jak choroba lub inne przyczyny niezależne od pracownika. Ponadto w myśl § 12 ust. 1 Rozporządzenia, pracownikowi skierowanemu do pracy za granicą na okres co najmniej 12 miesięcy należy udzielić urlopu wypoczynkowego w czasie pobytu za granica w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik nabywa prawo do urlopu. Na wniosek pracownika urlop ten powinien być udzielony bezpośrednio po zakończeniu pracy za granicą lub bezpośrednio po jego powrocie z zagranicy. W myśl ust. 5 tego przepisu, za czas urlopu wypoczynkowego pracownikowi przysługuje wynagrodzenia jakie by otrzymywał, gdyby w tym czasie pracował (wynagrodzenie złotowe i wynagrodzenie walutowe przysługujące w czasie zatrudniania za granicą). Rozporządzenie nie stanowi podstawy do ustalenia, że jest to okres nieskładkowy.
Wyżej wspomniane okresy (okres urlopu wypoczynkowego udzielonego zgodnie z przepisami Rozporządzenia) nie zostały wymienione przez ustawodawcę jako składkowe w art. 6, czy też jako nieskładkowe w art. 7 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 209 r. Nr 153, poz. 1227). Nie są to także okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości określonej w przepisach ustawy z 25.11.1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych (tj. Dz. U. z 1989 r. Nr 25 poz. 137 ze zm.) – art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy, gdyż z mocy obowiązujących w czasie istnienia tych okresów przepisów wypłacone ekwiwalenty nie stanowiły podstawy wymiaru składki (odpowiednio § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 13 grudnia 1976 roku w sprawie dostosowania niektórych przepisów o ubezpieczeniu społecznym i o ubezpieczeniu rodzinnym do zasad określających składniki funduszu płac (Dz. U. z 1976 r. Nr 40, poz. 239) oraz § 7 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 roku w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (Dz. U. z 1993 r. Nr 68, poz. 330).
Z opisanego stanu faktycznego wynika iż zatrudnienie za granicą miało charakter czasowy. W naszej ocenie tylko okresy zatrudnienia na budowie eksportowej mogły być uznane jako składkowe. Okresów tych nie można wydłużyć o okresy niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego, do którego pracownik nabył prawo z tytułu pracy eksportowej, jak i z tytułu różnic w czasie pracy. Z mocy § 10 ust. 4 i § 25 ust. 5 Rozporządzenia pracownikom przysługiwały z tych tytułów jedynie ekwiwalenty pieniężne, które jednak ze swej prawnej natury nie stanowiły o przedłużeniu terminowej umowy o pracę. Stanowiły jedynie podstawę do wydłużenia urlopu bezpłatnego udzielanego przez macierzystego pracodawcę. Tego typu urlop nie został przez ustawodawcę wskazany jako okres nieskładkowy w art. 7 ustawy.
Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 3 lutego 2011 roku sygn. akt III AUa 5/11 stwierdzając, że okresy, tak z tytułu niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego, do którego wnioskodawca nabył prawo w czasie pracy za granicą, jak również z tytułu różnic w czasie pracy, nie powodowały, co w sprawie ma istotne znaczenie, przedłużenia zawartej na ściśle określonych czas, umowy o pracę na eksporcie. Skutkowały jedynie, odpowiednio do wymiaru nie udzielonego czasu wolnego od pracy oraz liczby dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego, przedłużeniem urlopu bezpłatnego w macierzystym zakładzie pracy. Tego typu urlop nie został wymieniony w katalogu sytuacji, które ustawodawca zakwalifikował w ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, do okresu składkowego tak w art. 6 ust. 2 ani nawet do nieskładkowego w art. 7. Z tej przyczyny nie istnieje możliwość jego zaliczenia do rodzaju prac uznanych za wykonywane w szczególnych warunkach.
Odmienne od powyższego stanowisko zajął jednak Sąd Najwyższy, Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w wyroku z dnia 03.03.1999 r. sygn. akt II UKN 505/98, który stwierdził, że przedłużenie urlopu bezpłatnego udzielonego z tytułu różnicy w czasie pracy wykonywanej za granicą podlega zaliczeniu do okresu pracy stosownie do § 10 ust. 2 w związku z § 4 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem (jednolity tekst: Dz. U. z 1990 r. Nr 44, poz. 259 ze zm.).
Reasumując, pomimo, iż nasze stanowisko jest takie, iż nie jest to okres składkowy, to aby ustalić to precyzyjnie konieczne byłoby zapoznanie się z całością materiału związanego z zatrudnieniem, a także z interpretacją organu rentowego. Powinien Pan zatem żądać wydania stosownej decyzji przez organ rentowy z uzasadnienia, której wynikać będą przyczyny odmowy. Wówczas będzie możliwość odwołania się od wydanej decyzji i poddania sprawy pod orzeczenie sądu. W takim wypadku proponujemy skorzystać z pomocy radcy prawnego, który po zapoznaniu się z całością materiału zgromadzonego w Pana sprawie będzie mógł udzielić Panu stosownej pomocy prawnej, w tym także reprezentować Pana przed sądem.
Radca prawny