Jedna z wyższych szkół organizuje cykliczne (3-miesięczne) kursy instruktorskie. Mój mąż prowadził jeden z takich kursów. Kolejne miał prowadzić, ale nie doszło do podpisania umowy. Prowadzenie kursu zaproponowano innej osobie. Na stronie szkoły w zakresie informacji o prowadzonych kursach jest publikowana informacja wraz ze zdjęciem męża jakoby był prowadzącym kurs. Kurs odbywał sie od października do grudnia br. Po pierwsze było to wprowadzenie w błąd potencjalnych uczestników co do prowadzących zajęcia oraz bezprawne wykorzystanie wizerunku. Czy mam racje? Czego możemy żądać od szkoły?
W opisanym stanie faktycznym możemy mówić o ewentualnym naruszeniu dóbr osobistych, a także o publikacji wizerunku bez zgody osoby, której fotografia jest publikowana. Zgodnie z art. 23 kodeksu cywilnego wizerunek człowieka jest zaliczany do jego dóbr osobistych i podlega ochronie. Także artykuł 81 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2000 r., Nr 80, poz. 904 ze zm.), stanowi, iż rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej.
W przypadku rozpowszechniania wizerunku osoby bez jej zezwolenia, osoba ta może ona żądać przede wszystkim przywrócenia stanu zgodnego z prawem, a więc zaniechania rozpowszechniania wizerunku bez zgody tej osoby. Może także żądać aby osoba, która dopuściła się takiego naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków. Działaniem takim może być np. zamieszczenie informacji z przeprosinami i wyjaśnieniami, że wizerunek osoby został zamieszczony w sposób przypadkowy. Z przepisów kodeksu cywilnego ponadto może tym osobom przysługiwać roszczenie o zaniechanie naruszania dóbr osobistych (w postaci rozpowszechniania wizerunku), a także zapłaty zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty na określony cel społeczny (art. 24 § 1 kodeksu cywilnego).
W opisanej sprawie osoba, której wizerunek jest rozpowszechniany bez jej zgody, winna w pierwszej kolejności wezwać stronę, do zaprzestania jego rozpowszechniania (przywrócenia stanu zgodnego z prawem). Wezwanie takie, dla celów dowodowych winno zostać przesłane na piśmie, za zwrotnym poświadczeniem odbioru. W wezwaniu można zakreślić termin, po upływie którego, w razie jego bezskutecznego upływu, osoba poszkodowana będzie uprawniona do wniesienia sprawy na drogę sądową. Można także w takim wezwaniu domagać się odpowiedniego podjęcia działań zmierzających do usunięcia skutków naruszenia prawa, w szczególności poprzez złożenie oświadczenia w odpowiedniej formie i treści (np. przeprosiny, zamieszczenie informacji o publikacji niezgodnej ze stanem faktycznym). Dopiero gdy mimo wezwania, nie zostanie przywrócony stan zgodny z prawem osoba, której wizerunek jest wykorzystywany, będzie mogła wnieść sprawę na drogę sądową. Oczywiście za niezgodne z prawem wykorzystanie wizerunku, można domagać się także odszkodowania, zadośćuczynienia oraz zapłaty kwoty na cele społeczne.
