Zgodnie z treścią art. 17 ust. 3a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty obowiązkiem gminy jest:
- zapewnienie uczniom niepełnosprawnym, których kształcenie i wychowanie odbywa się na podstawie art. 71b, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej i gimnazjum, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym – także do najbliższej szkoły ponadgimnazjalnej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 21. roku życia;
- zapewnienie dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 16 ust. 7, a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do ośrodka umożliwiającego tym dzieciom i młodzieży realizację obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 roku życia;
- zwrot kosztów przejazdu ucznia, o którym mowa w pkt 1 i 2, oraz jego opiekuna do szkoły lub ośrodka, wymienionych w pkt 1 i 2, na zasadach określonych w umowie zawartej między wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) i rodzicami, opiekunami lub opiekunami prawnymi ucznia, jeżeli dowożenie i opiekę zapewniają rodzice, opiekunowie lub opiekunowi prawni.
Z powyższego przepisu wynika, że obowiązkiem gminy jest zapewnienie uczniom niepełnosprawnym bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej i gimnazjum. W sytuacji, gdy dowóz dziecka zapewniają jego rodzice lub opiekunowie prawni, wówczas gmina ma obowiązek zwrócić im koszty przejazdu do szkoły lub ośrodka. W tym celu powinna zostać zawarta umowa między burmistrzem lub prezydentem miasta a rodzicami lub opiekunami dziecka niepełnosprawnego.
Zgodnie z treścią art. 17 ust. 3 ustawy o systemie oświaty, jeżeli droga dziecka z domu do szkoły, w której obwodzie dziecko mieszka, przekracza odległości:
1) 3 km – w przypadku uczniów klas I-IV szkół podstawowych;
2) 4 km – w przypadku uczniów klas V i VI szkół podstawowych oraz uczniów gimnazjów
obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu lub zwrot kosztów przejazdu środkami komunikacji publicznej. Z przepisów tych wynika zatem, że koszty związane z dowożeniem dziecka do szkoły winny odpowiadać wysokości kosztów przejazdu środkami komunikacji publicznej.
Gmina nie tylko nie ma obowiązku zwrotu kosztów za przejazd prywatnym samochodem ale wręcz nie może tego zrobić z uwagi na zapisy ustawy. Jedyna możliwość to ustalenia jaka jest faktyczna wysokość kosztów dojazdu środkami komunikacji publicznej. Należałoby zatem dokonać sprawdzenia siatki połączeń tej komunikacji, ustalić wysokość biletów dla dziecka i opiekuna w obie strony, i wówczas wystąpić do gminy o dokonanie zmiany umowy, z uwagi na jej sprzeczność z przepisami ustawy.
