Portal zajmujący się sprzedażą zdjęć zamieścił ofertę zdjęcia – pejzażu nadmorskiego, podając cenę. Osoba odwiedzająca ów portal może przed zakupem obejrzeć pomniejszenie zdjęcia. Ktoś zamieszcza na swoim portalu pomniejszenie tego zdjęcia, nie płacąc za nie i nie podając źródła. Czy jest to naruszenie praw autorskich? Jakie sankcje za to grożą?
Zgodnie z treścią art. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku, o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 stycznia 2006 roku, sygn. akt III CSK 40/05 stwierdził jednak, że nie może być uznany za utwór i objęty ochroną prawa autorskiego taki przejaw ludzkiej aktywności umysłowej, któremu brak cech dostatecznie indywidualizujących, to jest odróżniających go od innych wytworów podobnego rodzaju i przeznaczenia. Utwory fotograficznie wymienione zostały w art. 1 ust. 2 pkt. 3 Prawa autorskiego, jako utwory stanowiące przedmiot prawa autorskiego.
Bez znaczenia dla ochrony prawnej utworu fotograficznego jest technika w jakiej został on utwalony (analogowa czy cyfrowa), nośnik na jakim jest utrwalony czy rozdzielczość w jakiej utwór fotograficzny jest udostępniany. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Prawo autorskie przewiduje jednakże sytuacje gdy korzystanie z utworu bez zgody twórcy jest dozwolone. Jak wynika np. z treści art. 23 ust. 1 Prawa autorskiego, bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego.
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Prawa autorskiego osoba uprawniona, której autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa:
-
zaniechania naruszania;
-
usunięcia skutków naruszenia;
-
naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych albo poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu;
-
wydania uzyskanych korzyści.
Niezależnie od powyższych roszczeń, uprawniony może się domagać: jednokrotnego albo wielokrotnego ogłoszenia w prasie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie lub podania do publicznej wiadomości części albo całości orzeczenia sądu wydanego w rozpatrywanej sprawie, w sposób i w zakresie określonym przez sąd; zapłaty przez osobę, która naruszyła autorskie prawa majątkowe, odpowiedniej sumy pieniężnej, nie niższej niż dwukrotna wysokość uprawdopodobnionych korzyści odniesionych przez sprawcę z dokonanego naruszenia, na rzecz odpowiedniego Funduszu, gdy naruszenie jest zawinione i zostało dokonane w ramach działalności gospodarczej wykonywanej w cudzym albo we własnym imieniu, choćby na cudzy rachunek.
