Mieszkanie zostało wykupione od gminy w 2009 roku. Mieszkanie zostało wykupione z bonifikatą od gminy. Następnie właściciel dokonał darowizny przedmiotowego lokalu na rzecz dorosłego dziecka w 2011 roku. Po dokonaniu darowizny nastąpiło zbycia lokalu mieszkalnego na rzecz osoby trzeciej. Czy gmina może żądać zwrotu udzielonej bonifikaty?
W opisanej sytuacji zastosowanie mają przepisy art. 68 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Jak wynika z treści art. 68 ust. 2b pkt. 5 przepisów o zwrocie bonifikaty nie stosuje się w przypadku sprzedaży lokalu mieszkalnego, jeśli środki uzyskane z jego sprzedaży przeznaczone zostaną w ciągu 12 miesięcy na nabycie innego lokalu mieszkalnego albo nieruchomości przeznaczonej lub wykorzystanej na cele mieszkaniowe. Przepis ten nie określa czy ma on zastosowanie także do osoby bliskiej na rzecz, której dokonano zbycia lokalu mieszkalnego.
Sąd Najwyższy w uzasadnianiu wyroku z dnia 14.07.2010 roku sygn. akt V CSK 15/10 stwierdził, że literalna wykładnia art. 68 ust. 2b GospNierU prowadzi do jednoznacznego wniosku, że obowiązek zwrotu przez osobę bliską kwoty równej zwaloryzowanej bonifikacie powstaje z chwilą zbycia przez osobę bliską nieruchomości – niezależnie od celu takiego zbycia oraz osoby nabywcy – lub wykorzystania przez nią nieruchomości na inny cel niż cel uzasadniający udzielenie bonifikaty. Obowiązek zwrotu – co należy podkreślić – powstaje jednak tylko w sytuacji, gdy zbycie lub wykorzystanie nieruchomości na inny cel niż cel na jaki została udzielona bonifikata, nastąpiło przed upływem 10 lat, a w przypadku nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny przed upływem lat 5, licząc od dnia pierwotnego nabycia (art. 68 ust. 2b in fine GospNierU). Ponadto Sąd Najwyższy stwierdził w tym wyroku, że wbrew stanowisku Sądów orzekających nie ma podstaw do przyjęcia, iż w stosunku do osoby bliskiej, zobowiązanej na podstawie art. 68 ust. 2 w zw. z art. 68 ust. 2b GospNierU do zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji, ma zastosowanie art. 68 ust. 2a GospNierU. Wykładnia art. 68 GospNierU prowadzi do wniosku, że enumeratywne przesłanki zwolnienia od obowiązku zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji (art. 68 ust. 2a GospNierU) znajdują zastosowanie wyłącznie do pierwotnych nabywców nieruchomości wskazanych w art. 68 ust. 2 GospNierU, a nie do osób im bliskich (art. 68 ust. 2b GospNierU), na rzecz których zbyły nieruchomość. Z art. 68 ust. 2b GospNierU wynika bowiem nakaz odpowiedniego stosowania wyłącznie art. 68 ust. 2 GospNierU, a nie – jak przyjęły Sądy meriti – także art. 68 ust. 2a GospNierU. Z tych też względów za słuszny należało uznać zarzut naruszenia art. 68 ust. 2a i art. 68 ust. 2b GospNierU.
Powyższy wyrok w istotny sposób kształtuje wykładnię prawną powyższego przepisu, jednakże ma on moc wiążącą w konkretnej sprawie, gdzie na skutek rozpoznania wniesionej kasacji sąd wydał wyrok. Oczywiście dokonując wykładni tego przepisu nie sposób nie odnieść się do wydanego orzeczenia, jednakże w razie zaistnienia sporu sądowego w tej sprawie sądy orzekają jedynie na podstawie przepisów prawa i mogą podjąć odmienne stanowisko w tej sprawie. Naszym zdaniem w opisanym stanie rzeczy należałoby dokonać wykładni rozszerzającej art. 58 ust. 2a pkt. 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami, co byłoby zgodne z wykładnią celowościową tej normy prawnej. Tym samym można by stwierdzić, że także osoba najbliższa ma prawo wydatkować środki uzyskane ze sprzedaży nieruchomości w ciągu 12 miesięcy na cele mieszkaniowe bez konieczności dokonywania zwrotu udzielonej bonifikaty.
