Mieszkam obecnie w Niemczech. Prowadzę tu działalność gospodarczą, jednakże mam także stałe zameldowanie nadal w Polsce. Chciałabym płacić w Polsce dobrowolne ubezpieczenie społeczne, gdyż w Niemczech są to bardzo duże koszty i obecnie, nie posiadam prawa do zasiłku chorobowego ani nie płacę ubezpieczenia emerytalnego. Czy mogę płacić w Polce dobrowolne ubezpieczenie, np. prowadząc częściowo działalność w Polsce i w Niemczech?
Odpowiedź
O dobrowolnych ubezpieczeniach emerytalnym i rentowych możemy mówić w przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczeń, tj. gdy dana osoba spełnia warunki do podlegania ubezpieczeniom społecznym z kilku tytułów i z jednego z nich ubezpieczenia mają charakter obowiązkowy, a z pozostałych tytułów – dobrowolny, oraz w przypadkach wymienionych w art. 7 ustawy z dnia 13 października 1998 roku, o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z art. 7 tej ustawy, prawo do dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi przysługuje:
-
małżonkom pracowników skierowanych do pracy w przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach specjalnych za granicą, w instytutach, ośrodkach informacji i kultury za granicą;
-
osobom, które z powodu sprawowania opieki nad członkiem rodziny spełniającym warunki do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego nie podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 i 2;
-
obywatelom polskim wykonującym pracę za granicą w podmiotach zagranicznych oraz obywatelom polskim wykonującym pracę w podmiotach zagranicznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli podmioty te nie posiadają w Polsce swojej siedziby ani przedstawicielstwa;
-
studentom oraz uczestnikom studiów doktoranckich, jeżeli nie podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innego tytułu;
-
alumnom seminariów duchownych, nowicjuszom, postulantom i juniorystom do ukończenia 25 roku życia;
-
wnioskodawcom odbywającym na podstawie nieodpłatnych umów cywilnoprawnych staż adaptacyjny w postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego lub działalności – w rozumieniu przepisów o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej.
W przypadku gdy dana osoba ma dwa lub więcej tytuły, z których obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, i jeden z tych tytułów ustanie, osoba ta nie może kontynuować ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, gdyż nadal podlega obowiązkowo tym ubezpieczeniom z drugiego tytułu.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób dobrowolnie podlegających ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż kwota minimalnego wynagrodzenia (obowiązuje za okres od 1 stycznia 2003 r.). Do 31 grudnia 2002 r. podstawę wymiaru składek stanowiła kwota najniższego wynagrodzenia, a od 1 stycznia 2003r. kwota minimalnego wynagrodzenia. Od 1 stycznia 2007 r. minimalne wynagrodzenie wynosiło 936 zł, od 1 stycznia 2008 r. 1126 zł., a od 1 stycznia 2009 r. 1276 zł.
Z opisanego stanu faktycznego nie wynika, że zachodzą przesłanki do dobrowolnego ubezpieczenia, stąd osoba prowadząca działalność gospodarczą poza granicami RP, musiałaby aby, podlegać obowiązkowi ubezpieczenia w ZUS, prowadzić działalność gospodarczą na terytorium Polski.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku, o swobodzie działalności gospodarczej, będąc obywatelem Polskim, posiadającym stałe miejsce zamieszkania w Polsce, może Pani zarejestrować działalność gospodarczą, a tym samym podlegać obowiązkowi ubezpieczenia. Jedynym problemem może być jednak obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Zgodnie z art. 3 ust. 1 z dnia 26 lipca 1991 roku, o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). W tym zakresie jednak można skorzystać z zapisów umów międzynarodowych o unikaniu podwójnego opodatkowania. Między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec została zawarta umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisana w Berlinie dnia 14 maja 2003 roku.
